10 lợi ích sức khỏe của ớt và tác hại tiềm ẩn có thể bạn chưa biết

36

Bạn có phải là người yêu thích vị cay nồng đặc trưng của ớt? Nếu có, bạn thật may mắn! Tôi từng nghĩ ớt chỉ đơn thuần là một loại gia vị giúp món ăn thêm đậm đà, “đã miệng”. Nhưng bạn biết không, tôi đã khám phá ra rằng ớt còn là một “siêu thực phẩm” mang đến vô vàn lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc, vượt xa cái vị cay xé lưỡi ban đầu. Hãy cùng tôi đi sâu vào 10 lợi ích sức khỏe của ớt, cũng như một số tác hại tiềm ẩn của nó mà tôi đã tìm hiểu được nhé!

I. Dinh dưỡng từ trái ớt

Tôi đã tìm hiểu sâu hơn về ớt và rất ấn tượng với những gì nó mang lại cho sức khỏe, dù chúng ta thường chỉ ăn một lượng nhỏ. Đây là tóm lược những thông tin dinh dưỡng đáng chú ý nhất mà tôi đã khám phá.

1. Thông tin dinh dưỡng tổng quan

Khi nhìn vào 1 muỗng canh (15 gram) ớt đỏ tươi sống, tôi thấy nó chỉ cung cấp khoảng 6 calo, với 88% là nước. Về các chất đa lượng, ớt chứa một lượng nhỏ 1.3 gram carbohydrate (chủ yếu là đường), cùng với 0.3 gram chất đạm và 0.2 gram chất xơ, và gần như không có chất béo (0.1 gram). Điều này cho thấy ớt là loại thực phẩm ít năng lượng nhưng vẫn có các thành phần cơ bản. Nguồn:

2. Vitamin và khoáng chất nổi bật

Mặc dù chúng ta thường chỉ ăn ớt với lượng nhỏ, nên sự đóng góp vào tổng lượng vi chất hàng ngày không đáng kể, nhưng ớt vẫn rất giàu nhiều loại vitamin và khoáng chất quan trọng. Tôi đã tham khảo tại đây ghi nhận những loại sau:

• Vitamin C: Một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, cực kỳ quan trọng cho quá trình làm lành vết thương và tăng cường hệ miễn dịch của chúng ta.
• Vitamin B6: Hỗ trợ quá trình chuyển hóa năng lượng trong cơ thể.
• Vitamin K1 (phylloquinone): Cần thiết cho quá trình đông máu và duy trì xương, thận khỏe mạnh.
• Kali: Một khoáng chất thiết yếu có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
• Đồng: Một nguyên tố vi lượng quan trọng cho xương chắc khỏe và hệ thần kinh, thường bị thiếu hụt trong khẩu phần ăn phương Tây.
• Vitamin A: Ớt đỏ đặc biệt chứa nhiều beta-carotene, một tiền chất mà cơ thể chúng ta sẽ chuyển hóa thành vitamin A.

3. Các hợp chất thực vật quan trọng khác

Điểm đặc biệt nhất của ớt mà tôi đã tìm hiểu chính là các hợp chất thực vật của nó. Ớt là nguồn dồi dào của capsaicin – hợp chất tạo nên vị cay nóng đặc trưng và chịu trách nhiệm cho nhiều tác động sinh học của ớt. Bên cạnh đó, ớt còn rất giàu các carotenoid chống oxy hóa, được liên hệ với nhiều lợi ích sức khỏe.

Dưới đây là các hợp chất hoạt tính chính mà tôi thấy nổi bật:

• Capsanthin: Đây là carotenoid chính trong ớt đỏ, chiếm tới 50% tổng lượng carotenoid. Nó không chỉ tạo nên màu đỏ đặc trưng mà còn có đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ, tiềm năng giúp chống ung thư.
• Violaxanthin: Chất chống oxy hóa carotenoid chủ yếu trong ớt vàng, chiếm một phần lớn tổng lượng carotenoid.
• Lutein: Có nhiều nhất trong ớt xanh (chưa chín) và lượng này sẽ giảm dần khi ớt chín. Lutein được biết đến với khả năng cải thiện sức khỏe mắt.
• Axit sinapic và Axit ferulic: Cả hai đều là chất chống oxy hóa có nhiều lợi ích tiềm năng cho sức khỏe, bao gồm khả năng bảo vệ cơ thể chống lại nhiều bệnh mãn tính.

Tôi cũng lưu ý rằng hàm lượng chất chống oxy hóa trong ớt đỏ chín cao hơn đáng kể so với ớt xanh chưa chín. Điều này cho thấy việc chọn ớt chín đỏ có thể mang lại nhiều lợi ích hơn về mặt chất chống oxy hóa.

Tóm lại, ớt, mặc dù được dùng với lượng nhỏ, lại là một nguồn cung cấp các vitamin, khoáng chất và đặc biệt là các hợp chất thực vật chống oxy hóa mạnh mẽ như capsaicin và carotenoid, mang lại nhiều lợi ích tiềm năng cho sức khỏe của chúng ta.

II. 10 lợi ích sức khỏe của ớt

1. Cải thiện sức khỏe tiêu hóa và tăng cường trao đổi chất

Trái ngược với suy nghĩ phổ biến rằng ớt gây kích ứng dạ dày, tôi đã rất bất ngờ khi biết capsaicin có thể hoạt động như một chất chống kích ứng và thậm chí hỗ trợ điều trị loét dạ dày.

Hơn nữa, ớt, đặc biệt là dạng bột, rất giàu chất chống oxy hóa và các hợp chất có thể làm dịu nhiều vấn đề tiêu hóa khác như khó tiêu, đầy hơi, tiêu chảy và chuột rút. Tôi hiểu rằng ớt có khả năng này vì chúng kích thích dịch vị dạ dày và hoạt động chống lại nồng độ axit trong đường tiêu hóa của chúng ta.

Tôi cũng học được rằng ớt có thể tăng tốc độ trao đổi chất của bạn. Bằng cách đẩy nhanh quá trình trao đổi chất, ớt giúp kiểm soát cảm giác thèm ăn và cải thiện tốc độ đốt cháy chất béo. Điều này có nghĩa là, việc tiêu thụ ớt kết hợp với các thói quen sống lành mạnh khác có thể thực sự hỗ trợ quá trình giảm cân của bạn.

2. Giảm nhẹ chứng đau nửa đầu (migraine)

Khả năng giảm đau của capsaicin khiến tôi thực sự ấn tượng. Tôi đã tìm thấy một nghiên cứu thú vị tại Hội nghị thường niên của Học viện Thần kinh học Hoa Kỳ, nơi 18 bệnh nhân bị đau đầu đã được điều trị bằng capsaicin xịt mũi. Kết quả thật đáng kinh ngạc: 13 bệnh nhân hoàn toàn hết đau, và đa số những người còn lại cũng cảm thấy nhẹ nhõm đáng kể, chỉ có một trường hợp không có tác dụng.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng capsaicin làm giảm độ nhạy cảm của dây thần kinh sinh ba và giảm peptide liên quan đến gen calcitonin – cả hai yếu tố này đều chịu trách nhiệm gây ra cơn đau nửa đầu. Điều này cho thấy ớt có tiềm năng trở thành một phương pháp tự nhiên để giảm bớt những cơn đau đầu hành hạ.

3. Có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư

Điều này có lẽ là một trong những lợi ích mạnh mẽ nhất của ớt mà tôi đã khám phá. Theo Hiệp hội Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ, capsaicin và các chất chống oxy hóa dồi dào trong ớt có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư trong các bệnh như ung thư máu và ung thư tuyến tiền liệt. Tôi hiểu rằng điều này chủ yếu là do đặc tính chống oxy hóa và chống viêm mạnh mẽ của ớt.

Ví dụ, trong trường hợp ung thư tuyến tiền liệt, capsaicin làm giảm sự phát triển của tế bào ung thư bằng cách gây cạn kiệt các loại tế bào ung thư chính. Các tác dụng tương tự cũng được ghi nhận ở ung thư vú, tuyến tụy và bàng quang. Điều này mở ra một hướng đi đầy hứa hẹn cho việc nghiên cứu ớt như một liệu pháp tự nhiên hỗ trợ điều trị ung thư.

4. Chống lại nhiễm trùng nấm, cảm lạnh và cúm

Màu đỏ đặc trưng của ớt không chỉ đẹp mắt mà còn là dấu hiệu cho thấy chúng rất giàu beta-carotene (tiền vitamin A). Tôi biết rằng Vitamin A đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sức khỏe của hệ hô hấp, đường ruột và tiết niệu. Ngoài ra, cả Vitamin A và Vitamin C trong ớt đều vô cùng quan trọng trong việc xây dựng hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và bệnh tật.

Nếu bạn thường xuyên bị nghẹt mũi hoặc dị ứng, tôi đã tìm hiểu rằng một loại xịt mũi chứa capsaicin có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng. Hơn nữa, capsaicin còn có nhiều đặc tính kháng khuẩn, có thể chống lại các bệnh nhiễm trùng xoang mãn tính.

Khi bị sốt cao, ớt cay nóng không chỉ giúp giảm đau mà còn kích thích hệ miễn dịch của bạn để chống lại virus. Đặc biệt, tôi còn biết ớt có đặc tính kháng nấm, có thể tiêu diệt mầm bệnh trong thực phẩm, các vi khuẩn như H. pylori, và hỗ trợ điều trị một số bệnh viêm ruột.

5. Giảm đau khớp

Ngoài việc là một nguồn giảm đau tự nhiên cho đau đầu và đau nửa đầu, tôi cũng đã khám phá ra rằng ớt có thể được sử dụng để giảm đau khớp. Về cơ bản, bạn có thể bôi các sản phẩm chứa capsaicin từ ớt lên da để giảm sự hiện diện của chất P – hợp chất chịu trách nhiệm truyền tín hiệu đau đến não.

Capsaicin liên kết với các thụ thể đau và gây ra cảm giác nóng rát ban đầu, nhưng theo thời gian, nó có thể làm giảm độ nhạy cảm của các thụ thể này. Bằng cách này, capsaicin hoạt động như một chất giảm đau. Tôi thấy nó thường được sử dụng để điều trị các bệnh như zona, đau khớp và bệnh thần kinh do HIV.

6. Chống viêm mạnh mẽ

Một trong những đặc tính quý giá khác của capsaicin là khả năng ức chế chất P, một neuropeptide chịu trách nhiệm cho các quá trình viêm trong cơ thể. Do đó, tôi thấy capsaicin được coi là một phương pháp điều trị tiềm năng cho một số rối loạn thần kinh cảm giác, như đau khớp, bệnh thần kinh do tiểu đường và bệnh vảy nến.

Một nghiên cứu trên động vật đã chứng minh điều này một cách rõ ràng: những động vật bị viêm khớp được điều trị bằng chế độ ăn giàu capsaicin đã có phản ứng tốt. Nhờ chế độ ăn đó, chúng đã trải qua sự chậm phát triển của bệnh viêm khớp và giảm đáng kể tình trạng viêm trên khắp cơ thể. Điều này thực sự khiến tôi tin tưởng hơn vào khả năng chống viêm của ớt.

7. Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Tôi đã rất ngạc nhiên khi biết rằng ớt cũng là một cách tuyệt vời, tự nhiên để hỗ trợ hệ thống tim mạch và ngăn ngừa bệnh tim. Ớt rất giàu kali, một khoáng chất có nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể.

Kali kết hợp với folate có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Hơn nữa, kali giúp thư giãn các mạch máu, làm cho máu lưu thông dễ dàng hơn nhiều trong cơ thể. Ớt cũng chứa riboflavin và niacin, với niacin chịu trách nhiệm duy trì mức cholesterol khỏe mạnh và do đó, giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Tôi còn biết ớt có thể bảo vệ chất béo trong máu chống lại các gốc tự do. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn ớt tươi làm tăng khả năng chống oxy hóa của chất béo trong máu, tức là giảm tổn thương gốc tự do đối với triglyceride và cholesterol.

8. Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2

Ngoài việc duy trì sức khỏe tim mạch, ớt còn có thể giảm nguy cơ phát triển nồng độ insulin cao trong máu, một triệu chứng phổ biến của bệnh tiểu đường loại 2.

Theo Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ, một nhóm các nhà khoa học Úc đã phát hiện ra rằng một bữa ăn có chứa ớt có thể giúp sản xuất lượng insulin phù hợp để giảm mức đường huyết. Đây là một thông tin đặc biệt hữu ích cho những người có chỉ số BMI cao hoặc những người bị béo phì. Cuối cùng, tôi nhớ rằng ớt rất giàu chất chống oxy hóa, carotenoid và vitamin C – tất cả đều đóng góp rất lớn vào việc điều hòa insulin.

9. Có thể cải thiện chức năng nhận thức

Một trong những cách chính để duy trì hiệu suất nhận thức mạnh mẽ là có đủ oxy và sắt. May mắn thay, ớt rất giàu sắt. Điều này dẫn đến tăng lưu lượng máu và sản xuất hemoglobin trong não của bạn. Đổi lại, ớt có thể giúp cải thiện hiệu suất nhận thức của bạn. Ngoài ra, tôi còn biết chúng có thể giảm nguy cơ phát triển các rối loạn nhận thức như chứng mất trí nhớ và Alzheimer.

10. Có thể kéo dài tuổi thọ

Một nghiên cứu được thực hiện bởi Học viện Khoa học Y khoa Trung Quốc đã khám phá ra rằng những người tiêu thụ thực phẩm cay có cơ hội sống lâu hơn. Nói cách khác, các loại gia vị phổ biến có tiềm năng làm tăng cơ hội sống khỏe mạnh và lâu dài của một người.

Trong suốt bảy năm, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người ăn đồ cay 3 đến 7 lần một tuần có nguy cơ mắc ung thư, bệnh tim và các bệnh hô hấp thấp hơn. Tôi tin rằng điều này có thể là nhờ khả năng giảm viêm của capsaicin, làm thông thoáng đường hô hấp và nhìn chung giảm sự phát triển của các bệnh mãn tính suốt đời.

III. Tác hại tiềm ẩn của ớt

Mặc dù ớt mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc, nhưng việc sử dụng nó cũng có những mặt trái và tác dụng phụ tiềm ẩn cần được chú ý. Để thưởng thức ớt một cách an toàn và hợp lý, điều quan trọng là phải hiểu rõ những khía cạnh này.

1. Cảm giác bỏng rát: đặc trưng nhưng cần cẩn trọng

Ớt nổi tiếng với vị cay nóng và cảm giác bỏng rát đặc trưng do hợp chất capsaicin gây ra. Capsaicin hoạt động bằng cách gắn vào các thụ thể đau, tạo ra cảm giác nóng rát dữ dội. Đây là lý do tại sao chiết xuất capsaicin được dùng làm thành phần chính trong bình xịt hơi cay. Khi dùng liều lượng cao, ớt có thể gây đau dữ dội, viêm, sưng và đỏ ở vùng tiếp xúc (nguồn pubmed.ncbi.nlm.nih.gov) Tuy nhiên, theo thời gian, việc tiếp xúc thường xuyên với capsaicin có thể làm giảm độ nhạy cảm của các tế bào thần kinh cảm nhận đau.

2. Đau bụng và tiêu chảy: vấn đề tiêu hóa cần lưu ý

Ăn ớt có thể gây khó chịu cho hệ tiêu hóa ở một số người. Các triệu chứng có thể bao gồm đau bụng, cảm giác nóng rát trong ruột, co thắt và tiêu chảy đau đớn. Tình trạng này phổ biến hơn ở những người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS). Với những người không quen ăn cay thường xuyên, ớt có thể tạm thời làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Do đó, những người mắc IBS nên hạn chế tiêu thụ ớt và các loại thực phẩm cay.

3. Nguy cơ ung thư: cần thêm nghiên cứu

Mối liên hệ giữa ớt và nguy cơ ung thư vẫn còn là một chủ đề cần được nhìn nhận thận trọng, vì các bằng chứng hiện còn trái chiều. Một số nghiên cứu trong ống nghiệm và trên động vật cho thấy capsaicin có thể giúp chống lại ung thư. Tuy nhiên, một số nghiên cứu quan sát ở người lại chỉ ra rằng tiêu thụ ớt có thể liên quan đến nguy cơ ung thư tăng cao, đặc biệt là ung thư túi mật và dạ dày. Ớt bột đỏ cũng được xác định là yếu tố nguy cơ của ung thư miệng và họng ở một số khu vực.

Cần lưu ý rằng các nghiên cứu quan sát không thể chứng minh ớt trực tiếp gây ung thư, mà chỉ cho thấy mối liên hệ. Cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu rộng và đáng tin cậy hơn để xác định liệu việc tiêu thụ nhiều ớt hoặc bổ sung capsaicin có thực sự an toàn trong dài hạn hay không.

Tóm lại, mặc dù ớt mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng việc tiêu thụ nên được điều độ, đặc biệt với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm hoặc đang mắc các bệnh lý nền.

Ớt không phù hợp với tất cả mọi người. Chúng có thể gây cảm giác bỏng rát, đau bụng và tiêu chảy ở một số người. Một số nghiên cứu còn liên hệ việc tiêu thụ ớt với nguy cơ ung thư tăng cao.

IV. Kết luận: hãy thêm một chút cay vào cuộc sống!

Ớt là gia vị phổ biến toàn cầu, nổi bật với vị cay đặc trưng. Loại quả này rất giàu vitamin, khoáng chất và các hợp chất thực vật độc đáo như capsaicin. Tôi tin chắc rằng chúng không chỉ có 10 tác dụng như kể trên, vì vạy sử dụng ớt rất có lợi cho sức khỏe của bạn.

Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích sức khỏe của ớt, chúng cũng có mặt tiêu cực. Vì vậy không nên dùng nó quá nhiều. Ớt cũng có thể gây cảm giác cay nóng khó chịu và rối loạn tiêu hóa ở một số người. Vì vậy, điều quan trọng là lắng nghe cơ thể. Nếu không gặp vấn đề, ớt có thể là gia vị có lợi. Nhưng nếu xuất hiện đau bụng hay tiêu chảy khi ăn cay, nên tránh dùng.

Xem thêm: Kéo dài thời gian bảo quản thịt, hải sản và các sản phẩm chế biến sẵn