Lời của biên tập viên: Cùng với sự nâng cao mức sống của người dân, yêu cầu về ăn uống cũng từ “ăn no” chuyển thành “ăn ngon, ăn khỏe”. Trước vô số thực phẩm hấp dẫn, làm sao ăn vừa thỏa mãn khẩu vị, lại vừa đảm bảo sức khỏe? Mạng Sức khỏe Nhân dân đã thiết kế chuyên mục “Cẩm nang cho người mê ăn uống” dành riêng cho các “tín đồ ẩm thực”, giúp bạn trở thành một người ăn uống lành mạnh.
Nội dung
Cả quả đều là báu vật! Một quả quýt = năm vị “thuốc”
Đừng xem thường trái quýt nhỏ bé, thực tế toàn thân nó đều là báu vật: vỏ quýt, xơ quýt, hạt quýt, thịt quýt đều là “dược liệu tự nhiên”.
- Vỏ quýt giúp thơm miệng. Vỏ quýt tươi chứa nhiều vitamin C và tinh dầu, có tác dụng điều khí, hóa đờm, kiện tỳ, bổ vị. Nhai vỏ quýt rồi nhổ bã, lặp lại vài lần sẽ giúp khử mùi hôi miệng hiệu quả. Vỏ quýt pha trà, mùi thơm dễ chịu, còn giúp thông khí tỉnh táo.
- Trần bì giúp tiêu hóa. Trần bì là vỏ quýt phơi khô, càng để lâu càng tốt. Trần bì có vị cay, đắng, tính ấm, quy kinh tỳ và vị, có công dụng kiện tỳ, khai vị, chủ trị chứng tiêu hóa kém. Trần bì có thể nấu cháo với gạo, hoặc hầm canh.
- Xơ quýt bảo vệ mạch máu. Lớp xơ trắng như tơ trong quýt gọi là “xơ quýt”, chứa dưỡng chất tên “rutin”, có vị hơi đắng. Nhưng chất này giúp duy trì độ đàn hồi và mật độ bình thường của mạch máu, giảm độ giòn và tính thấm thành mạch, ngăn ngừa xuất huyết não. Xơ quýt có thể ăn trực tiếp hoặc pha nước uống.
- Hạt quýt giúp giảm đau bụng kinh. Hạt quýt có tác dụng điều khí, làm ấm dạ dày, giảm đau; vừa giúp xua hàn khí, vừa giảm đau, đặc biệt hữu ích cho phụ nữ bị đau bụng kinh. Gợi ý pha trà bằng hạt quýt, dùng khoảng 3–5g; nếu đau nhiều, có thể tăng lên đến 10g.
- Thịt quýt sinh tân chỉ khát. Thịt quýt chứa nhiều nước, giúp sinh tân dịch, giải khát. Nghiên cứu hiện đại chứng minh, quýt giàu vitamin C, beta-carotene, axit folic và các dưỡng chất khác, đồng thời chứa chất chống oxy hóa, chống ung thư, kháng dị ứng, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành, đột quỵ và cao huyết áp.
Mẹo hay! Ăn quýt theo cách này sẽ không bị nóng
Ăn quá nhiều quýt dễ gây nóng trong, biểu hiện như loét miệng, khô miệng, rát họng và táo bón. Vậy làm sao để vừa ăn ngon vừa không bị nóng?
Quýt làm nóng là lựa chọn lý tưởng. Đầu tiên rửa sạch 1–2 quả quýt, ngâm trong nước ấm 40℃–50℃ khoảng 1 phút. Sau đó lau khô hoàn toàn, đặt vào lò vi sóng, làm nóng 1–2 phút đến khi hơi cháy cạnh. Lúc này các chất như tinh dầu, hesperidin, vitamin nhóm B và vitamin C trong vỏ sẽ thẩm thấu vào thịt quýt, giúp làm đẹp da mà không gây nóng trong.
Bốn lợi ích lớn của quýt: Bảo vệ tim mạch, chống lão hóa…
- Giảm táo bón. Quýt thu hoạch vào mùa thu rất giàu chất xơ và vitamin, giúp hỗ trợ tiêu hóa. Ngoài ra, hàm lượng nước trong quýt cũng cao, giúp làm dịu tình trạng khô trong cơ thể vào mùa thu.
- Bảo vệ tim mạch. Mùa thu cũng là thời điểm bệnh tim mạch dễ phát. Nghiên cứu cho thấy, quýt có tác dụng làm giảm cholesterol trong động mạch, ăn quýt đúng cách vào mùa thu giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch vành, xơ vữa động mạch.
- Làm đẹp, chống lão hóa. Hắc tố là “kẻ thù” của phụ nữ và là nguyên nhân chính gây lão hóa. Quýt không chỉ giàu vitamin C giúp làm trắng da, mà còn có khả năng ức chế sự hình thành melanin, làm chậm quá trình lão hóa da.
- Kích thích tiêu hóa. Mùa thu thường khiến tâm trạng dễ buồn bã, ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn. Quýt chứa nhiều axit citric, có vị chua ngọt dễ chịu, giúp sinh tân dịch, giải khát, kích thích tiêu hóa – rất phù hợp để thúc đẩy tiêu hóa và cải thiện khẩu vị vào mùa thu.
Ăn quá nhiều quýt, coi chừng biến thành “người vàng”
Quýt chứa nhiều beta-carotene, nếu ăn quá nhiều trong thời gian ngắn, gan không kịp chuyển hóa hết sẽ gây vàng da, hiện tượng này gọi là carotenemia. Vùng da đổi màu thường gặp là mặt, cánh mũi, rãnh mũi–môi, quanh miệng… Gặp tình trạng này, chỉ cần ngưng ăn thực phẩm chứa nhiều beta-carotene, da sẽ dần trở lại bình thường.
Kiến thức nhỏ: Những điều kiêng kỵ khi ăn quýt
- Không nên ăn quá nhiều (mỗi ngày nên ăn từ 1–3 quả là tốt nhất)
- Người bị thừa axit dạ dày không nên ăn khi đói (gây gánh nặng cho tiêu hóa)
- Không ăn cùng với sữa (dễ gây đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy)
Mẹo chọn mua quýt
- Quýt cũng có giống đực và cái: Nhìn rốn quýt – nếu chỉ có một điểm nhỏ là quýt đực, nếu là vòng tròn nhỏ thì là quýt cái. Quýt cái thường ngọt hơn.
- Nhìn màu sắc: Quýt xanh thì chua; màu cam vàng vừa chua vừa ngọt; nếu quá đậm màu có thể đã hỏng.
- Nhìn hình dáng: Quýt dẹt thường ngon hơn quýt dài.
- Nhìn vỏ quýt: Vỏ dày, sần sùi, nặng tay thì thường không ngọt; vỏ mịn, mỏng thường ngọt hơn.
- Kiểm tra độ đàn hồi: Quýt mềm nhưng còn độ đàn hồi là quýt ngon. Nếu quá cứng hoặc quá mềm thì hoặc là chưa chín hoặc đã quá chín.
Quýt không chỉ là loại trái cây phổ biến trong mùa thu mà còn là “kho báu dinh dưỡng” với nhiều công dụng y học quý giá. Từ vỏ, xơ, hạt đến thịt quýt đều mang lại lợi ích cho sức khỏe nếu biết sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, ăn quá nhiều có thể gây nóng trong hoặc tác dụng phụ không mong muốn, vì vậy cần ăn với lượng vừa phải, lựa chọn cách chế biến hợp lý như làm nóng nhẹ trước khi ăn. Đồng thời, nắm rõ các lưu ý và mẹo chọn quýt cũng sẽ giúp bạn thưởng thức trọn vẹn hương vị và giá trị dinh dưỡng mà loại quả nhỏ bé này mang lại trong mùa thu.
Xem thêm: Ăn củ ấu sống và chín có gì khác nhau? Cách chọn củ ấu tươi ngon như thế nào?
